MARK ROTHKO

από τον Κωνσταντίνο Κοκολογιάννη


Ο Markus Rotkowičs, καλύτερα γνωστός ως Mark Rothko γεννήθηκε στο Daugavpils της Λετονίας στις 25 Σεπτεμβρίου του 1903. Το 1913 έφυγε από τη γενέτειρα του και μετακόμισε με την οικογένειά του στο Πόρτλαντ, Όρεγκον (ΗΠΑ).

Μεταξύ 1921 και 1923, παρακολούθησε το Πανεπιστήμιο Yale, New Haven, του Connecticut. Την επόμενη χρονιά εγκατέλειψε τις σπουδές του και μετακόμισε στη Νέα Υόρκη  και σπούδασε με τον Max Weber (1881 – 1961 αμερικάνος ποιητής και ζωγράφος) στο Art Students League.

Art Student League

Η πρώτη παρουσία στον καλλιτεχνικό χώρο ήταν σε ομαδική έκθεση το 1928 στο Opportunity Galleries of New York.Τα επόμενα χρόνια ανέπτυξε μια βαθιά φιλία με άλλους μεγάλους καλλιτέχνες όπως Milton Avery (1885 –1965 ιμπρεσιονιστής ζωγράφος) και Adolph Gottlieb (1903 - 1974 ζωγράφος που ασχολήθηκε με τον εξπρεσιονισμό και το αφηρημένο).

Το 1933 επέστρεψε στο Πόρτλαντ και διοργάνωσε την πρώτη ατομική του έκθεση. Την ίδια χρονιά ακολούθησε μια άλλη ατομική έκθεση στη Νέα Υόρκη, στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης.

Πίνακας από την πρώτη έκθεση του Rothko

Το 1935 ήταν ένας από τους ιδρυτές του The Ten, ομάδας που ασχολείτο με την έρευνα στον εξπρεσιονισμό και το αφαιρετικό.

Μεταξύ 1936 και 1937 ζωγραφίζει  για το Federal Art Project, ένα εκτεταμένο πρότζεκτ που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της Ύφεσης της δεκαετίας του 1930 με την εποπτεία  του Προέδρου Franklin D. Roosevelt, και συναντιέται με τον Μπάρνετ Νιούμαν (Barnett Newman (1905 – 1970 ζωγράφος και γλύπτης που απογοητευμένος από τον εξπρεσιονισμό, ακολούθησε το σουρεαλισμό).

1936-37 Untitled - Woman and Girl by a Window (National Gallery of Art, Washington DC)

Ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’30 ο Rothko άλλαξε το στιλ του από παραστατικό σε σουρεαλιστικό και σταμάτησε να ζωγραφίζει την ανθρώπινη μορφή. Θεωρούσε πως δεν κάλυπτε τις ανάγκες του και επιπλέον είχε την άποψη πως όποιος τη χρησιμοποιούσε δεν έκανε τίποτε άλλο από το να την ακρωτηριάζει. Έτσι αναγκάστηκε να βρει άλλους τρόπους έκφρασης μέσω των οποίων απέρριψε τη δεξιοτεχνία. Όπως εξάλλου διακήρυττε, η τέχνη δεν είναι κατασκευή.

Άρχισε να συνεργάζεται στενά με Gottlieb, αναπτύσσει ένα στυλ ζωγραφικής με μυθολογικό περιεχόμενο, και στοιχεία που προέρχονται από την πρωτόγονη γλώσσα της τέχνης.

«Εμμένω στη υλική πραγματικότητα του κόσμου και στην ουσία των πραγμάτων. Απλώς διευρύνω την έκταση αυτής της πραγματικότητας επεκτείνοντας σ΄ αυτή ιδιότητες που σχετίζονται με τις εμπειρίες στο πιο οικείο περιβάλλον μας» δήλωνε εκείνη την εποχή.

Περί το 1945 πλησίασε τις τεχνικές, το στυλ και τις εικόνες του σουρεαλισμού και χάρη στη συλλέκτρια τέχνης Peggy Guggenheim (1898 - 1979), θα παρουσιάσει μια ατομική έκθεση στην γκαλερί Art of This Century της Νέας Υόρκης, μιας γκαλερί που έδινε έμφαση στον σουρεαλισμό και πέρασαν από το χώρο της μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου καλλιτεχνικού στερεώματος όπως οι Jean Arp, Georges Braque, Victor Brauner, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, Max Ernst, Alberto Giacometti, Wassily Kandinsky, Fernand Léger, André Masson, Roberto Matta, Joan Miró, Pablo Picasso and Yves Tanguy.

Το έργο του επικεντρώνεται σε βασικά συναισθήματα, συχνά συμπληρώνοντας μεγάλους καμβάδες με λίγα έντονα χρώματα και μικρές λεπτομέρειες ώστε να γίνετε μόλις κατανοητό. Σε αυτό μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως πρόδρομος των ζωγράφων των πεδίων χρώματος.

Επιθυμία του ήταν να δημιουργήσει ένα φανταστικό χώρο τον οποίο μπορούσαν να μοιραστούν τόσο ο καλλιτέχνης όσο και το κοινό του. «Θέλω να σας ξαναβάλω μέσα» είχε τονίσει σε συνέντευξη του στον Ουίλιαμ Σάιτζ το 1952

Είναι στην πραγματικότητα στα τέλη της δεκαετίας του '40 και στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 που ανέπτυξε το ώριμο ύφος του. Ορθογώνια με λαμπερά χρώματα να ξεχωρίζουν στον καμβά που πλανάται πάνω από την επιφάνεια του, όπως το νούμερο 10.

Number 10 Rothko

Ωστόσο Rothko παρέμεινε σχετικά άγνωστος μέχρι το 1960, Δίδασκε τέχνη πρώτα στο Brooklyn Jewish Academy Centre και στη συνέχεια στο California School of Fine Arts of San Francisco.

Αργότερα εργάστηκε με τους William Baziotes, David Hare e Robert Motherwell στο ίδρυμα The Subjects of the Artist στη Νέα Υόρκη. Εκείνα τα χρόνια αναπτύσσει φιλίες με τον William Congdon και τον Ιταλό καλλιτέχνη Toti Scialoja.

Μετά το 1958 ο μεγάλος εξπρεσιονιστής της αφηρημένης τέχνης εγκατέλειψε την παλέτα με τα φωτεινά χρώματα για ένα τραγικό και ενδεχομένως προφητικό χρώμα, το μαύρο.

Όταν ο Γερμανός αρχιτέκτονας Λούντβιχ Μις βαν ντερ Ρόε συνέλαβε το σχέδιο του Κτιρίου Σίγκραμ με τις στιλπνές, απόλυτα μινιμαλιστικές όψεις του αποτελεί επιβλητικό μνημείο της Νέας Υόρκης: το επιφανές κτίσμα του αριθμού 375 της Παρκ Αβενιου (χαρακτηρίστηκε Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο το 2006), 

σε συνεργασία με τον Αμερικανό αρχιτέκτονα Φίλιπ Τζόνσον, θέλησε αυτό το γιγαντιαίο οικοδόμημα με τους 38 ορόφους, του οποίου η κορυφή αγγίζει τα 156,9 μέτρα, να εκφράζει τη λιτότητα και το προσωπικό του δόγμα «Less is more» («Το λιγότερο είναι περισσότερο»). Στη βάση του παραλληλεπιπέδου με το μπρούντζινο χρώμα που ακουμπά στη γρανιτένια πλατεία σχεδίασαν το εστιατόριο «Four Seasons», όπου Philip Johnson ανέθεσε στο Rothko να ζωγραφίσει μια σειρά τοιχογραφιών για το εστιατόριο , ένα σχέδιο για το οποίο εργάστηκε για περισσότερο από ένα χρόνο.

Μόλις ολοκληρώθηκε το έργο, ο Rothko δεν ήταν χαρούμενος να δει τους πίνακές του ως σκηνικό για ένα εστιατόριο, γι 'αυτό έδωσε εννέα από τα καφέ και μαύρο στην Tate Gallery, στην οποία εξακολουθεί να παρουσιάζεται μια εγκατάσταση σχεδιασμένη από τον ίδιο Rothko.

Black and Brown no.5

Το 1967 εργάστηκε πάλι με τον αρχιτέκτονα Philip Johnson σε μια τοιχογραφία για μια εκκλησία στο Χιούστον του Τέξας, δημιουργώντας  14 έργα με θέμα για εγκατάσταση.

 Πολλά άλλα έργα του Rothko βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο τον κόσμο σε πολλά σημαντικά μουσεία.

Σωματικά φθαρμένος και άρρωστος για μεγάλο χρονικό διάστημα από κατάθλιψη, νωρίς το πρωί της 25 Φεβρουαρίου 1970 αυτοκτόνησε στο στούντιό του στη Νέα Υόρκη, κόβοντας τις φλέβες του αριστερού καρπού με μια χαρακιά βαθύτερη από ό, τι στο δεξί χέρι, κόβοντας έτσι και την αρτηρία και καταναλώνοντας δύο μπουκάλια βαρβιτουρικά (ένυδρη χλωράλη). Το σώμα βρέθηκε από το βοηθό του Oliver Steindecker στις εννέα το πρωί, μέσα σε μια λίμνη αίματος μπροστά από το νεροχύτη και δίπλα σε ένα ξυράφι. Στη συνέχεια ο Oliver  επικοινώνησε αμέσως τον ψυχίατρο του καλλιτέχνη και τον καρδιολόγο του , ο οποίος, αφού εξέτασε το πτώμα, διαπίστωσε ότι είχε πεθάνει 6 έως 8 ώρες. Δύο μέρες μετά πραγματοποιήθηκε η κηδεία του.

Την επόμενη χρονιά εγκαινιάστηκε στο Χιούστον, το Παρεκκλήσι του Ρόθκο στην εκκλησία στην οποία εκτίθεται η εγκατάστασή του από το 1967. Μετά το θάνατό του, ο ορισμός της κληρονομιάς του έγινε το αντικείμενο μιας διάσημης δικαστικής υπόθεσης.

Rothko Chapel

Η φήμη του Rothko μεγάλωσε αδυσώπητα και το 2000,  έγινε ένας από τους πιο ακριβούς καλλιτέχνες στον κόσμο. Η ζωγραφική του White Center (Yellow, Pink και Levanda on Rose) πωλήθηκε το Μάιο του 2007 στον οίκο Sotheby στη Νέα Υόρκη για το ποσό ρεκόρ των 72.840.000 δολάρια, υπερτριπλασιάζοντας την αξία του και

καταρρίπτοντας το προηγούμενο ρεκόρ του καλλιτέχνη, από τον Νοέμβριο του 2005 του οίκου Christie, στη Νέα Υόρκη όπου το Αφιέρωμα στον Ματίς πωλήθηκε για 22.410.000 δολάρια.

Αφιέρωμα στο Ματίς

περισσότερες πληροφορίες για τον Ρόθκο στο: http://www.markrothko.org/